Asertywność rodzicielska to prawdopodobnie jedno z większych wyzwań, jakie czekają na rodziców. Maluchy potrafią niezwykle manipulować dorosłymi, co bardzo często przechodzi zupełnie niezauważenie. Jak można bowiem odmówić słodkiemu maluchowi, który patrzy na nas swoimi pięknymi, dużymi i niewinnymi oczami? Zdaję sobie sprawę, że nie jest to łatwe. Niech Cię jednak drogi Rodzicu motywuje fakt, że robisz to dla dobra swojego malucha. Od najmłodszych lat warto uczyć dziecko, że nie zawsze może mieć to, na co aktualnie ma ochotę. To doskonały wstęp do budowania szacunku. Zarówno tego skierowanego wobec innych, jak i wobec pieniędzy, czasu i pracy.
Chodź, pomogę Ci zbudować asertywność wobec najtrudniejszego przeciwnika – dziecka. Wyćwicz tę umiejętność i przekaż ją swojemu maluchowi, aby w przyszłości było nie tylko cierpliwym dorosłym, ale również świadomym swoich granic.
Dlaczego odmawianie dziecku jest ważne?
A może jednak kupię mu to, na co ma ochotę?
Przecież jest taki grzeczny. A jeśli zacznie płakać w sklepie, jeśli nie kupię jej lizaka?
Takie myśli, to prawdopodobnie codzienność każdego rodzica. Ile razy mijałeś w sklepie dziecko, które siedziało na podłodze, krzycząc i płacząc? Ja zbyt wiele. Zawsze wtedy zastanawiałam się, jak ja bym się zachowała, gdyby to moje dziecko zachowywałoby się w ten sposób.
Niestety, wychowanie to niezwykle trudny, czasochłonny i wymagający ogromu cierpliwości proces. Ważną lekcją dla dziecka jest, chociażby umiejętność pogodzenia się z odmową rodzica. Im wcześniej zaczniesz malucha do niej przyzwyczajać, tym łatwiej będzie przebiegał proces nauki określonych zachowań. Właśnie dlatego odmowa jest bardzo ważna. Bardzo dużo sytuacji takich jak ta, którą przytoczyłam, wynika z przyzwyczajenia dziecka do tego, że zawsze otrzymuje to, o co poprosi. W sytuacji, w której rodzic nie jest w stanie spełnić jego prośby, może pojawić się otwarty bunt.
Przyzwyczajenie dziecka do odmowy to budowanie określonych granic i uczenie malucha, że nie powinno się ich przekraczać. Granice są ważne w każdej relacji, zarówno partnerskiej, jak i tej rodzic-dziecko. Odmowa to również nauka radzenia sobie z negatywnymi emocjami i umiejętność rozładowania ich w odpowiedni sposób. Emocjom poświęciłam osobne artykuły, więc zachęcam Cię do zwrócenia na nie uwagi.
Budowanie granic poprzez selekcjonowanie, które prośby dziecka mogą zostać spełnione, a które nie, to również budowanie w nim odpowiedzialności i wspieranie jego zdrowego rozwoju emocjonalnego i psychicznego. W ten sposób wspieramy także socjalizację i prawidłowe wrastanie w społeczeństwo.
Podsumowując, mówienie dziecku „nie”, nie ma związku jedynie z unikaniem przykrych sytuacji, w których nie wiesz, jak się zachować. To przede wszystkim ważny punkt wychowania, który ma na celu zbudowanie w dziecku świadomości określonych sytuacji.
W jaki sposób powiedzieć dziecku „nie”?
Skoro ustaliliśmy już, że odmawianie maluchowi to ważny punkt wychowania i nie należy go unikać, to porozmawiajmy, jak zrobić to poprawnie i skutecznie. Mam dla Ciebie kilka wskazówek. Mam nadzieję, że pomogą Ci oswoić się z tym tematem, bo jestem pewna, że nie jest on łatwy.
Ustal granice i trzymaj się ich
Jak już wspomniałam, granice są niezwykle ważnym elementem każdej relacji. Nie inaczej jest między rodzicem i dzieckiem. Maluchy od najmłodszych lat powinny znać określone zasady, które zostały im w jasny sposób przedstawione.
Jeśli ustalisz określone granice, to musisz się ich konsekwentnie trzymać. Jedno odstępstwo to nie zbrodnia, prawda? Oczywiście, że nie, jednak pokazuje Twojemu dziecku, że masz określoną słabość, którą może wykorzystać. Nie zrozum mnie źle – dzieci nie są wyśmienitymi manipulatorami, którzy tylko czekają na Twój błąd. Cały myk polega na tym, że bardzo szybko się uczą, a ich myślenie nie jest jeszcze na tyle rozwinięte, aby móc pewne rzeczy głębiej przemyśleć. Dla nich jasnym komunikatem jest to, że jeśli męczyły Cię pół godziny o cukierka, to mimo swoich odmów wreszcie im ulegasz. To dla nich oznacza, że jeśli kolejny raz będą Cię męczyły przez pół godziny, to ponownie ulegniesz.
Wyjaśnij powody odmowy
Jeśli jesteś rodzicem lub masz kontakt z dziećmi, to wiesz, że zawsze pytają o powody. Nie ignoruj tego, tylko usiądź z nimi i porozmawiaj. Wyjaśnij, dlaczego odmawiasz i postaraj się to w prosty sposób zobrazować. Nie wszystko od razu zrozumieją i nie wszystko będzie dla nich tak jasne i klarowne, jak dla Twojego dorosłego i doświadczonego umysły, ale ich ciekawość w jakiś sposób zostanie zaspokojona.
Pamiętaj, że, nawet jeśli maluch nie zrozumie w pełni Twojego toku rozumowania, to jego ciekawość w jakiś sposób zostanie zaspokojona. Dostanie również jasny komunikat, że masz konkretny powód i jesteś konsekwentny w swoich słowach.
Bądź konkretny
Dla dziecka nie istnieje coś takiego, jak kiedyś, może, zobaczymy. Zawsze bądź konkretny i jasno określaj, czy jego prośba zostanie spełnione czy nie. Jeśli tak, to kiedy.
Dzieci potrzebują klarowności, aby wiedzieć, czego mogą się spodziewać. Jeśli otrzymają informację, że nie mogą dostać wymarzonej zabawki dzisiaj, ale otrzymają ją w prezencie świąteczny, to dajesz im dodatkowy cel, na który mogą czekać.
Zaproponuj alternatywy
Umówmy się – prośby dzieci są czasami niezwykłe i nieosiągalne. W sytuacji, w której chcesz spełnić prośbę malucha, ale nie jesteś w stanie, zaproponuj mu alternatywę. Być może prezent, który jest tańszy lub łatwiej dostępny? A może przekąskę, która będzie równie smaczna, ale zdrowsza od tej, której oczekuje maluch?
W takiej sytuacji warto trzymać się zasady wyjaśniania określonych decyzji. Wyjaśnij dziecku, dlaczego musisz mu odmówić, zaproponuj alternatywę i opowiedz, dlaczego będzie dla Ciebie łatwiejszą prośbą. Dzieci wbrew pozorom słuchają swoich rodziców i rozumieją dużo więcej, niż Ci się wydaje. Musisz tylko w to uwierzyć i pozwolić się wykazać, zamiast z góry zakładać, że nie zrozumieją.
Pozostań spokojny i konsekwentny
Spokój i konsekwencja to cechy, którymi musi się wykazać każdy rodzic. Wiem, że w życiu każdego z nas są sytuacje, w których mamy ochotę rzucić talerzem. Pamiętaj jednak, że maluch nie może widzieć Twoich wybuchów złości. Takie emocje, jak smutek, zmęczenie, rozczarowanie – to naturalne stany, przez jakie przechodzą ludzie i warto je normalizować. Złość jednak może wywrzeć zbyt dużą traumę na dziecku.
W sytuacji, w której musisz maluchowi czegoś odmówić, zawsze bądź spokojny i konsekwentny. Nie pozwól, aby coś złamało Twoją decyzję, ponieważ to zostawia otwartą furtkę dla spostrzegawczych maluchów. Pamiętaj, że są jak gąbka i chłoną mnóstwo informacji. Szybkość, z jaką się uczą, jest niesamowita, dlatego jako rodzic musisz być bardzo uważny i ostrożny w tym, w jaki sposób do nich podchodzisz.
Słuchaj dziecka
Pozwól dziecku wyrazić swoje emocje, uczucia i potrzeby. Nie uciszaj i nie ignoruj. Pokaż, że jego słowa też są dla Ciebie istotne i mają znaczenie. Nawet jeśli musisz ponownie odmówić, to odnieś się do tego, co maluch mówi. To dla niego lekcja, że może z Tobą rozmawiać i zawsze będzie wysłuchany.
Ucz wartości
Ważne jest, aby nauczyć dziecko, że nie wszystko, czego pragnie, jest konieczne lub wartościowe. Pomóż mu zrozumieć różnicę między potrzebami a pragnieniami oraz cenę pracy i pieniędzy. Ucz wartości poprzez codzienne działania i przykłady. Zachęcaj dziecko do refleksji nad tym, co jest dla niego naprawdę istotne i jakie są konsekwencje podejmowanych decyzji. Pokaż mu, że czasem odrzucenie jednej rzeczy może otworzyć drogę do czegoś lepszego lub bardziej wartościowego. Buduj w nim umiejętność rozpoznawania i wybierania rzeczy, które przynoszą prawdziwą satysfakcję i szczęście, zamiast podążania za chwilowymi kaprysami. Pamiętaj, że Twoje własne postawy i decyzje są ważnym źródłem nauki dla dziecka, dlatego bądź konsekwentny w dążeniu do realizacji wspólnie wyznaczonych wartości. W ten sposób pomożesz mu kształtować zdrowe i zrównoważone podejście do życia oraz rozwijać umiejętności niezbędne do osiągnięcia prawdziwego spełnienia i sukcesu.
Na koniec chciałabym Ci przypomnieć, że odmowa nie jest zła. Nawet jeśli serce Ci się rozpada na kawałki, to pamiętaj, że Twoje dziecko w przyszłości może Ci podziękować za cenne lekcje, których być może już nie pamięta. To, że nie dostał lizaka, gdy o niego poprosił, wyleci z jego pamięci. Pozostaną jednak niezwykłe cechy, jakimi są cierpliwość, determinacja, szacunek i umiejętność pogodzenia się z porażką. Zachęcam Cię zatem do ćwiczenia swojej asertywności rodzicielskiej i przekazywania jej swoim maluchom.
To również Cię zainteresuje!
W jaki sposób dziecko naśladuje swoich rodziców?