XXI wiek jest z pewnością czasem rozwoju, samodoskonalenia, transformacji, ulepszania i ciągłej próby prześcignięcia innych. Aktualne czasy to również złota pułapka perfekcjonizmu, która zaczyna dotykać coraz młodsze osoby. Czy jest on zjawiskiem pozytywnym czy negatywnym? Każdy z nas musi odpowiedzieć sobie na to pytanie samodzielnie. Ja postaram Ci się przedstawić zarówno jego wady, jak i zalety. Musisz jednak pamiętać, że niezdrowe dążenie do ideału niesie za sobą bardzo duże ryzyko, o którym warto pamiętać.
Porozmawiajmy zatem dzisiaj o perfekcjonizmie. Jeśli masz już o nim wyrobione swoje zdanie, to chętnie się o tym dowiem! A jeśli nie, to być może uda Ci się je wyrobić, poznając tę cechę lepiej.
Czym jest perfekcjonizm?
Perfekcjonizm można opisać jako tendencję do wyznaczania sobie nierealistycznych, niebotycznie wysokich celów i standardów ogólnego funkcjonowania. Nierozerwalnie łączy się również z nieumiejętnością pogodzenia się z porażką, która w wielu przypadkach demotywuje i pcha w objęcia depresji. Perfekcjoniści bardzo rzadko są zadowoleni ze swoich działań, nie potrafią przyjmować komplementów i wszystko, co robią, postrzegają jako za mało wartościowe lub za mało dobre.
Osoby, które charakteryzują się postawą perfekcjonisty, bardzo często mają obsesję na punkcje dążenia do ideału we wszystkim, co robią. Najdrobniejszy błąd może powodować u nich frustrację i prowadzić do przepracowania. Chęć osiągnięcia swoich celów bardzo często przysłania zdrowy rozsądek, przez co nie zwracają uwagi na własne potrzeby oraz potrzeby swojego otoczenia.
Perfekcjonizm, a ambicja
Czasami można spotkać się z opinią, że perfekcjoniści są po prostu ambitni i łapczywi na osiąganie swoich celów. W tym świetle perfekcjonizm wydaje się jak najbardziej usprawiedliwiony, pozytywny, a nawet pomocny i potrzebny. Warto jednak pamiętać, że między niezdrowym perfekcjonizmem a wysoką ambicją jest spora przepaść.
Po pierwsze perfekcjoniści stawiają sobie cele, które przewyższają ich możliwości. To jest idealistyczne podeście, które nie bierze pod uwagę zasobów i ograniczeń, jakie posiada każdy człowiek. W opozycji do tego ambitni ludzie, czyli „zdrowi perfekcjoniści” potrafią przeprowadzić dogłębną analizę nie tylko swoich możliwości i ograniczeń, ale również własnych potrzeb. Dzięki temu tworzą plany, które są w pełni realne do osiągnięcia. Nawet jeśli poprzeczkę stawiają wysoko, to w realistyczny sposób.
Drugą ważną różnicą jest umiejętność pogodzenia się z porażką i akceptowania swoich błędów. Perfekcjonista nie dopuszcza do siebie myśli, że coś może nie pójść po jego myśli, a jeśli pojawi się problem, może go doprowadzić do dużego natężenia negatywnych emocji. Zdrowa ambicja natomiast uczy nas radzenia sobie z błędami, akceptowania ich i wyciągania z nich lekcji.
Każdy mierzy się z różnymi potknięciami. Co więcej – to na nich człowiek najwięcej się uczy. Zdrowe podejście do porażki potrafi przyśpieszyć proces rozwoju i ewolucji w niezwykły sposób.
Ciekawym aspektem jest również postrzeganie nowych wyzwań. Dla perfekcjonisty jest to przede wszystkim możliwość udowodnienia sobie i innym, że jest najlepszy. Życie to dla niego niejednokrotnie jedynie walka o uznanie, a co za tym idzie – to również ciągły strach przed opadnięciem zasłony człowieka idealnego. Perfekcjonista wyzwania postrzega również jak możliwość rywalizacji, przez co ciągle porównuje się z innymi. Zdrowsze podejście będzie charakteryzowało osobę ambitną, dla której działanie to ciekawe wyzwanie, dzięki któremu może się sprawdzić. Bardzo często czerpie przyjemność z mierzenia się z trudnościami, ponieważ pomagają mu poznać lepiej samego siebie, swoje możliwości i ograniczenia. Taka lekcja daje możliwość doskonalenia samego siebie, ale w zdrowy sposób.
Czy perfekcjonizm jest zły?
Myślę, że w pewien sposób udało mi się już Cię przekonać, że perfekcjonizm nie jest w pełni negatywnym zjawiskiem. W zdrowej wersji przyjmuje formę ambicji, która pomaga ludziom w zdobywaniu coraz większych i wspaniałych celów. Należy jednak pamiętać, aby nie zmieniła się ona w negatywną rywalizację i patologiczną chęć bycia najlepszym.
Do pozytywów perfekcjonizmu możemy zaliczyć chociażby:
Motywację do osiągania celów
Perfekcjonizm motywuje nas nie tylko do osiągania założonych sobie celów, ale również podwyższania stawki w momencie, gdy uda nam się je zrealizować. To wewnętrzna motywacja, której tak często brakuje uczniom.
Osoby charakteryzujące się perfekcjonizmem wkładają ogrom wysiłku w działania, których się podejmują, dzięki czemu mają zdecydowanie większe szanse na ukończenie ich z pozytywnym skutkiem.
Dbałość o szczegóły
Jedną z charakterystycznych cech perfekcjonizmu jest właśnie dbałość o szczegóły. Wyraża się ona często w ciągłym doskonaleniu i niezgadzaniu się na półśrodki. Wszystko powinno być odpowiednio przygotowane i wykonane na najwyższym poziomie. Dzięki temu działania podejmowane przez perfekcjonistów charakteryzują się nie tylko skutecznością, ale również wysoką jakością wykonania.
Odpowiedzialność
Perfekcjoniści są bardzo często niezwykle odpowiedzialnymi osobami. Mają świadomość, że odpowiadają za określone działania, dzięki czemu zawsze można nich liczyć. Są godni zaufania, dlatego praca z nimi może być zdecydowanie łatwiejsza.
Dążenie do doskonałości
Chęć osiągnięcia doskonałości w zdrowym perfekcjonizmie będzie charakteryzowała się przede wszystkim ciągłym rozwojem i samodoskonaleniem. Perfekcjonizm może zatem być pewnym bodźcem do podejmowania nowych działań i stawiania sobie celów.
Niestety perfekcjonizm może również nieść ze sobą szereg negatywnych skutków. Wśród nich warto wymienić:
Stres i niepokój
Niezdrowy perfekcjonizm bardzo często prowadzi do ciągłego stresu. Wiąże się to z tym, że perfekcjoniści nie dopuszczają do siebie możliwości popełniania błędów, a wszelkie zadania zawsze uważają za niewystarczające. Może pojawiać się również przewlekły stres przed odrzuceniem, odtrąceniem lub negatywną opinią otoczenia, która jest dla perfekcjonisty niezwykle istotna
Niskie poczucie własnej wartości
Dążąc do nierealistycznego ideału, można bardzo szybko nabawić się niskiego poczucia własnej wartości. Wyobraź sobie, że nic, czego się w życiu podejmujesz, nie wychodzi Ci. Dla perfekcjonisty tak właśnie wygląda świat, ponieważ dąży do nierealnych ideałów, które nie są możliwe do zrealizowania.
Prokrastynaja
Niektórych może dziwić, że w tym zestawieniu pojawia się tendencja do odkładania pilnych spraw na wieczne później. To jednak cecha charakterystyczna osób, które boją się porażki. Chcąc zrobić coś najlepiej, jak to możliwe, perfekcjonista może zacząć się martwić, że jego działania nie przyniosą oczekiwanego skutku, dlatego wciąż będzie odkładał ważne czynności na później.
Problemy interpersonalne
Perfekcjoniści to często osoby z niskim poczuciem wartości, jednak chcące udowodnić całemu światu, że są najlepsi. To może odtrącać od nich ludzi. Podobnie ich dbałość o szczegóły i dążenie do ideału, które nie towarzyszy każdemu. Czasami konieczna jest zgoda na pewną niedoskonałość, aby całość mogła zaistnieć. Perfekcjonista na to nie pozwoli, dlatego współpraca z nim może być niezwykle trudna.
Problemy zdrowia psychicznego
Ciągłe dążenie do ideału i stres związany z opinią innych może być zalążkiem poważnych problemów psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia odżywiania i wiele innych. Krytyczne podejście do samego siebie i ciągłe niezadowolenie ze swoich działań to pierwszy krok do niezwykle trudnych chorób.
To jak? Jakie masz zdanie na temat perfekcjonizmu? Myślę, że warto pamiętać, że oprócz pozytywów skrywa on również swoją mroczną stronę. Zbyt mocne zakopanie się w idealistycznej wizji świata i dążeniu do doskonałości może prowadzić do poważnych problemów, dlatego nie ignorujmy swoich zapędów do negatywnego perfekcjonizmu. Obserwujmy się i bądźmy dla siebie łaskawi. Nie zawsze wszystko musi nam wychodzić.
To również Cię zainteresuje!
Stań się ekspertem umiejętności miękkich!